Kulturno-istorijsko naslijeđe

Park narodnih heroja

Na dominantnoj lokaciji u Parku smještena je spomen-kosturnica žrtvama svjetskog rata. Osnovni idejni izraz ovog spomenika je život, slava i mir. Simbol života je prostrani trg ispred spomenika na kome se održavaju razne manifestacije. Svečana platforma spomenika podignuta je na izvisini i u zelenilu, na koju se dolazi širokim stepenicama. SLAVA – to je akcent (vertikala) i znači POBJEDU, a kao simbol SLAVE I REVOLUCIJE odabran je obelisk visok 14,5 m. SIMBOL apsolutnog MIRA je grob koji je predstavljen zelenom travnatom površinom na svečanom prostoru spomenika. Na vidnim mjestima u Parku, na postamentima visine oko 1 m, postavljene su biste narodnih heroja Doboja.

Spomenik žrtvama dobojskog logora

Spomenik je podignut u znak sjećanja na žrtve stradale u dobojskom logoru u periodu 1915-17. godine. Na visoku humku spomenika stiže se uređenim stazama.
Spomenik se sastoji od granitnog postolja i visokog obeliska koji se završava krstom. Lociran je uz pravoslavni hram svetih Apostola Petra i Pavla te zajedno čine spomen-kompleks.

U Doboju je zatim 2016. godine otkriven i osveštan spomenik žrtvama “Dobojskog logora“ na Željezničkoj stanici u znak sjećanja na oko 12.000 Srba koji su život izgubili u prvom austrougarskom koncentracionom logoru za civile na tlu Evrope. Kroz logor je od 1915. do 1917. godine prošlo više od 45.000 Srba, o čemu se skoro 80 godina ćutalo.

Ćiro

U Doboju, nekadašnjem velikom željezničkom raskršću, svakog će putnika u glavnoj gradskoj ulici dočekati lokomotiva legendarnog “Ćire”. Ona djeluje potpuno nestvarno okružena modernim zgradama kao što je i upravna željeznička zgrada koja se nalazi odmah iza stare lokomotive. Kao da zna da ga gledaju sa tih prozora, Ćiro ponosno stoji uglancan i opran. Njegovi čelni dijelovi zaštićeni su od korozije i propadanja, te se čini da je lokomotiva svakog trenutka spremna za polazak. Voz u ovim krajevima nije uvijek tutnjao, narod je za vrijeme izgradnje pruge sa čudom gledao u velike i teške mašine koje su pištale i ispuštale oblake dima. Zbog toga vozove u ovom kraju prozvaše “šejtan arabama” a za sve je bila odgovorna uskotračna pruga koja je dovozila Ćiru od 12. februara 1879. godine do 31. marta 1968. godine. Za spomen tom vremenu, 15. aprila 1987. godine, postavljen je i Ćiro koji se Dobojlijama osmjehuje svakog radnog jutra.

.

Kuća Mulalića

Kuća Mulalića u Doboju, koja se nalazi u centralnom dijelu grada, istorijska je građevina koja je zavedena u zemljišne knjige 1890.godine, a 11. marta 2011. godine proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.Ova kuća predstavlja jedan od rijetkih primjera tradicionalne gradske kuće i XIX vijeka u Doboju i njena je posebnost u tome što je izvedena kao spratna kuća sa prepustom, čiji su prizemlje i sprat građeni u ćerpiču i drvetu. Stambeni objekat je podignut na parceli ukupne površine 1263m2 usmjerenoj ka ulici Kralja Aleksandra od koje je odvojena baštom. Danas ova kuća predstavlja nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine u kategoriji „istorijska građevina“ za koju se primjenjuju mjere zaštite utvrđene Zakonom o provođenju odluka Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika u Bosni i Hercegovini.

Regionalni arhiv Doboj

Prema starim fotografijama najvjerovatnije da je ova zgrada stara preko 100 godina (građena je oko 1900. godine). Ovo staro zdanje krase dva drvena izrezbarena balkona sa kojih su poslijeratnih godina držani politički govori narodnoj masi, na tada još velikoj poljani gdje je izgrađen današnji Doboj. Raspoloživom dokumentacijom i stručnom bibliotekom, koja broji oko 2700 naslova (uglavnom knjiga i časopisa iz nacionalne istorije), omogućava se rad naučnim istrživačima, studentima i đacima da pišu svoje naučne, stručne i diplomske radove. Time Arhiv izvršava i svoju funkciju kao kulturna ustanova u ovoj sredini.

Sokolski dom

Ovaj po arhitekturi i unutrašnjem redu i uređenju jedinstven namjenski objekat izgrađen je 1935. godine i nosi ime kralja Aleksandra Prvog.
Društvo “Sveti Đorđe” njeguje tradicionalne narodne sportske discipline, a djeluje i Sekcija za atletsku gimnastiku i Klub za bodi-bilding.

Narodna Biblioteka

Još 1906. godine u Doboju je postojala srpska čitaonica. O tome i danas svjedoče određeni pisani dokumenti. Gradska biblioteka u Doboju počela je sa radom 09. maja 1946. godine, a pod tim imenom Narodna biblioteka Doboj radi od 02. novembra 1994. godine. Ima funkciju matične biblioteke za područje Dervente, Broda, Modriče, Petrova, Šamca, Teslića i Doboja.

Biblioteka svoju djelatnost realizuje kroz dječije odjeljenje, odjeljenje za odrasle, čitaonicu periodike, čitaonicu za studijski naučni rad kao i odjeljenje zavičajne zbirke. Sa fondom od preko 85 000 knjiga i više od 50 000 raznovrsnih serijskih publikacija jasno je da se radi o značajnijoj biblioteci za prilike Republike Srpske.

Centar za kulturu

Centar za kulturu i obrazovanje osnovan je 1953. godine. Svoju djelatnost Centar za kulturu i obrazovanje obavlja kroz organizovanje pozorišnih predstava, koncerata, zabavne, narodne, klasične muzike, folklora, književnih večeri, savjetovanja, predavanja, tribina i drugih vidova aktivnosti iz oblasti kulture i ekologije. U sastavu Centra za kulturu djeluje i umjetnička galerija, koja raspolaže prostorom od 100m kvadratnih. U galeriji se godišnje održi izmedju 12 i 15 izložbi različitih vidova likovne umjetnosti i umjetničkih pravaca, vrsnih likovnih umjetnika, a kada to vrijeme dozvoli galerija se stavlja na raspolaganje umjetnicima amaterima i studentima.

U sklopu Centra za kulturu djeluje i Foto kino-klub čije se osnivanje vezuje za 1965.godinu i prvi naziv, Foto klub Bosna. Klub je ponovo „oživljen“ 18. Februara 2010. godine pod nazivom Foto kino-klub Doboj i kroz čije okrilje je prošlo preko 50 članova, foto amatera.

Član su asocijacije za umjetničku fotografiju BiH i organizatori mnogobrojnih domaćih i međunarodnih izložbi fotografije, kao i foto kampa, održanog na poznatim turističkim dobojskim lokalitetima.

Regionalni muzej

Regionalni muzej u Doboju osnovan je 1956. godine i nalazi se u zgradi koja je izgrađena 1926. godine. Muzej više od pola vijeka prikuplja i čuva više od 20 000 eksponata pokretne kulturno-istorijske baštine sa šireg dobojskog područja. Muzej je kompleksnog tipa i stalna muzejska postavka realizovana je u tri izložbene sale i prostorima hodnika, tako da je u zidini i odgovarajućim slobodnim panoima postavljeno oko 700 arheološko-istorijskih i etnoloških eksponata. Izloženi muzejski eksponati prikazuju različite civilizacije i kulture registrovane na širem dobojskom području, koji ukazuju na tragove ljudskog postojanja na prostorima sjeverne Bosne od prije 60 000 do 30 000 godina prije nove ere ili srednjeg paleolita.

Na stalnoj muzejskoj postavci, osim arheoloških nalaza iz praistorijske prošlosti, rimskog i vizantijskog doba na prostorima sjeverne Bosne, grada Doboja i dobojske regije, prikazani su kao samostalne cjeline osmovjekovna istorija dobojskog područja – srednjovjekovna Usora (XIII do XVI vijek), osmansko doba (1520-1878.godine.), austrougarska okupacija i uprava (1878-1918. godine) i život u zajedničkoj jugoslovenskoj državi (1918 – 1991. godine). Treća cjelina muzejske postavke su etnografski zapis sa šireg prostora dobojske regije u kojoj je predstavljeno porijeklo stanovništva i zadržn način života, običaji, vjerovanja, tanovanja, privređivanja i odijevanja.

JU Osnovna muzička škola „Markos Portugal“ Doboj

Za pripremni razred mogu se kandidovati djeca od 6 do 8 godina starosti, odnosno završenim prvim ili drugim razredom osnovne škole. Starosna dob za upis u prvi razred je od 8 do 10 godina starosti. Prvi razred mogu upisati i učenici koji su stariji ili mlađi od navedenih godina, ukoliko pokažu izrazit talenat na prijemnom ispitu, učenici se prema svojoj sklonosti i afinitetu mogu upisati na četiri odsjeka: klavir, gitara, harmonika, violina.

Popularnosti muzičke škole doprinijeli su brojni uspješni koncerti i nastupi učenika, kao i redovno osvajanje medalja i nagrada na takmičenjima gdje su prisutni mali umjetnici iz Doboja.

Američki kulturni centar

Američki Kulturni Centar Doboj-Američki Kutak, je organizacija koja se formira institucionalnom saradnjom izmedju Ambasade Sjedinjenih Američkih Država u BiH i Opštine Doboj. Cilj ove organizacije je da ponudi članstvu informacije o Sjedinjenim Američkim Državama , njihovoj istoriji , kulturi , političkom sistemu i drugim aspektima, te na taj način svim posjetiocima i članovima Centra približi granice Amerike i način svakodnevnog života u ovoj zemlji. Američki Kutak Doboj posjeduje knjige, dnevnu štampu i magazine iz Sjedinjenih Američkih Država, kao i računarsku salu sa stalnim pristupom internetu, a što će svakodnevno biti dostupno članstvu ovog Kulturnog Centra na korištenje.

Pravoslavna crkva svetih apostola Petra i Pavla

Na ulazu u Doboj sa sjeverne strane, 1931. godine počela je gradnja Spomen hrama Svetih apostola Petra i Pavla. Izgrađena je na zemljištu bivših austro-ugarskih vojničkih baraka.

Odlikuje se srpsko-vizantijskim stilom sa tlocrtom u obliku krsta dimenzija 16,90×16,90m. Crkva je poslužila 5. januara 1936. godine, a osvetio ju je episkop zvorničko-tuzlanski Nektarije 1938.godine. Drvorez na ikonostasu u crkvi izradio je ruski pukovnik Aleksandar Radikin, a ikone na ikonostasu i zidovima ruskinja Aleksandra N. Seljanko.

Pravoslavna crkva rodjenja presvete Bogorodice

Saborni spomen hram rodjenja Presvete Bogorodice je građevina novijeg datuma. Sa gradnjom se započelo u oktobru 2001.godine, kada su osvještani temelji novog sabornog hrama u Doboju a od 2009.godine u hramu se redovno održavaju bogosluženja i liturgije.

Najveći dio radova na vanjskom uređenju hrama je završen, dok se unutršnjost zdanja još uvijek uređuje shodno tradiciji Srpske pravoslavne crkve.

Džamija Selimija

Osvajanjem dobojske tvrđave 1476.godine izmijenjeni su stražari Hrišćani na tvrđavi, a došli su Turci, pa se ta promjena nužno odnosila i na varoš i na njenu bogomolju. U podgrađu dobojske tvrđave sultan Selim (1520-1528. godine) podigao je džamiju na mjestu nekadašnje crkve, a za potrebe posade tvrđave koja je tada imala oko 60 vojnika, u podrgrađu su živjele njihove porodice i razvijala se čaršija i malo trgovište.

Džamija, kao i ostali objekti tadašnjeg vremena, kroz vijekove više puta bili su spaljivani i rušeni. Džamija Selimija stradavala je od osvajačkih pohoda i požara. Godine 1908. na istoj lokaciji sagrađena je prva džamija od tvrdog materijala, a četvrta po redu koja je srušena tokom građanskog rata u Bosni i Hercegovini 1992.godine. Nakon završetka rata, na temeljima porušene gornje čaršijske džamije Selimije sagrađena je nova džamija. Peta i poslednja džamija otvorena je oktobra 2004.godine.

Džamija Trnjak

Džamija Trnjak izgrađena je 1756.godine ali je nekoliko puta rekonstruisana. Najveće promjene doživjela je 1938. godine da bi voljom vjernika u nekim kasnijim vremenima rušena i započeta izgradnja potpuno nove džamije, koja je svoj konačni izgled, sa munarom i sahat kulom, dobila 01.avgusta 2004.godine kada je i svečano otvorena. U prostorijama džamije nalaze se i kancelarije MIZ Doboj, biblioteka i savremena učionica za mekteb.

Katolička crkva Presvetog srca Isusovog

Župa Doboj osnovana je 01.09.1896. godine. Godine 1879. vojnička baraka preuređena je u katoličku kapelicu. Župna zidana crkva i kuća građene su od 1896-1910. godine, na mjestu koje je tačno na pola puta između tadašnjeg Doboja i Usore. Do 1935. godine župa je bila posvećena svetoj Kristini, djevici i mučenici. Tada patron postaje Presveto Srce Isusovo. Srušena je 1992.godine, tokom ratnih zbivanja, a obnovljena u periodu 2001-2005. godine. Prvo zvono za crkvu „Presveto srce Isusovo“ nabavljeno je pri početku gradnje (1896. g) i bilo je teško 660kg. Drugo zvono austrougarske trupe odnijele su jer im je nedostajalo metalnih sirovina. Tek 1926. godine uspjela je nabavka novog zvona. Zvono koje danas krasi dobojsku katoličku crkvu takođe je teško 660 kg, a odliveno je u zvonolivnici Insbruk (Austrija).

Jevrejski kulturni centar sa sinagogom

Jevrejska opština Doboj formirana je 1871.godine i od tada djeluje i radi do današnjih dana. Prva sinagoga u Doboju podignuta je 1874. godine, a srušena je tokom Drugog svjetskog rata. Od nekadašnje Sinagoge pronađena su jedino ulazna vrata, koja su ugrađena u današnju Sinagogu u Doboju.

Jevrejski kulturni centar sa Sinagogom poznat i kao kuća mira „Bet šalom“, otvoren je u slavu božiju i na korist i radost jevrejskog naroda 2003. godine, nakon obnove i rekonstrukcije porodične kuće Aleksandra Vrhovskog i Ota Kalmara, izgrađene 1922. godine.

Jevrejska opština Doboj formirana je 1871.godine i od tada djeluje i radi do današnjih dana.

Manastir Svete Matrone Moskovske

Manastir Svete Matrone Moskovke (u izgradnji) nalazi se u selu Ritešić kod Doboja, udaljen 21km od grada, pored magistralnog puta Doboj-Modriča. Dana 08. aprila 2010. godine počela je gradnja manastira Svete Matrone.

Episkop zvorničko-tuzlanski g.Vasilije osveštao je temelje manastirske crkve 01. maja 2012. godine episkop Vasilije osveštao je zvono težine 300 kilograma koje je udruženje žena Vučijaka darivalo manastiru. Godine 2014. nastavljeni su radovi na izgradnji ovog manastira. Radovi još traju. Prva monahinja, a istovremeno i v.d. nastojateljica ovog manastira bila je monahinja Zlata Živković (2015. godine). U organizaciji Udruženja srpsko-rukog prijateljstva i jedinstva pravoslavnih naroda i uz podršku Ambasade Ruske Federacije, u selu Ritešić kod Doboja u Republici Srpskoj, otkrivena je spomen-bista ruskom caru Nikolaju Drugom.

Samostan Služavki Malog Isusa

U neposrednoj blizini biblioteke, muzeja i katoličke crkve, tiho i u miru Božjem, radeći jedan veoma human posao, žive časne sestre iz reda Služavki Malog Isusa. Red Služavki Malog Isusa ubraja se u mlađi red katoličke crkve prema nastanku, a osnovao ga je prvi bosanski nadbiskup Josip Štadler 1890. godine u Sarajevu.

Cilj ovog reda, uz posvećenje Bogu kao osnovne svrhe svih redova je pružanje pomoći odbačenim, iznemoglim i bez staranja. Iako je volio svaki dio ove zemlje, Štadler je iz nekog razloga ipak želio da njegove duhovne kćeri-sestre Služavke Malog Isusa-žive u Doboju.

Zajednica sestara u Doboj je prvi put došla 1942. godine. Bavile su se podučavanjem mladih u muzici, vodile zabavište, osnovale i vodile crkveni zbor, uređivale crkvu, priređivale akademije i posjećivale okolne župe. Njihove aktivnosti i boravak u Doboju prekinut je 1949. godine od Jugoslovenske mjesne vlasti kada su dobile nalog da napuste samostan i grad Doboj. U Doboj i svoj samostan vratile su se 1968. godine i započele obnovu samostana. Pored osnovnih sanacija na samostanu, vršena je dogradnja i proširenje samostana u 1977. i 1978.godini. Obnovljeni samostan blagoslovljen je 01.04.1978. godine. Drugi boravak sestara u Doboju prekinut je Građanskim ratom u BiH 1992. godine. Treći dolazak i obnova samostana desila se 2009.godine, od kada su Sestre ponovo u službi bolesnika, siromaha.

Hrišćanska Adventistička Crkva

Ova mala vjerska zajednica smještena je u kući, koja je izgrađena pedestih godina prošlog vijeka. Pročelje zdanja karakteriše veliki krst koji čini sastavni dio građevine, a ploča sa nazivom vjerske zajednice omogućava da bez dvoumljenja, namjernika dovede na pravu adresu. Osnov učenja Adventista je direkto obraćanje Bogu i nepriznavanje svetaca.