Dobojska tvrđava

Tvrđava i varoš imena Doboj nalaze se u sjevernoj Bosni na prostoru jedne široke geografske zone pobrđa. Središnji geostrateški značaj položaja oko ušća Usore i Spreče, presudan je činilac za postanak tvrđave i varoši, iz kojih se, kao jezgra, razvio savremeni Doboj.
U 13. vijeku mijenja se lokacija centra, geostrateškog težišta ovog dijela doline Bosne, pa sa brijega iznad ušća Usore prelazi u dolinu na isturenu stenu od masiva Krnjina, novu lokaciju baš naspram ušća Spreče.
“… in Uxora suptus castrum Doboy… – U Usori pod tvrđavom Doboj”, 16.juna 1415. godine logoruju vojske mađarske, tih dana u ratnom pohodu kroz

 dolinu Bosne. Vijest je ovo dubrovačkih trgovaca upućena mađarskom kralju Sigismundu, a istovremeno i najstariji spomen tvrđve Doboj u pisanim istorijskim izvorima. Varoš, naselje ovaj dokumenat ne spominje.
Da je gradnja dobojske tvrđave kamenih zidina počela u XIII vijeku dokazuju brojna arheološka istraživanja, nalazi nakita sa groblja na Usori i keramike iz dna 

južne kule dobojske tvrđave, austrijske gravire iz 1697. godine, stari turski popisi, tefteri. Ovi dokazi svjedoče o vremenu početka gradnje dobojskog utvrđenja u XIII vijeku, prate i daju veoma vrijedne podatke o prodoru i smjenjivanjima neprijateljskih vojnih posada na ovom području, te periodima nadogradnje, popravljanja i doziđivanja dobojske tvrđave tokom ratovanja hladnim napadnim oružjem (katapultima).

Danas je dobojsko utvrđenje kulturno i storijski spomenik visoke vrijednosti koji svojom siluetom nameće obilježje savremenog grada.